Doğru beslenme, çocuğunuzun fiziksel gelişimi, ruhsal ve zihinsel sağlığı için gereklidir.
Sağlıklı beslenmenin temelleri doğumdan sonra ilk bir saat içinde emzirme ile başlar, bebekler ilk 6 ay sadece anne sütü ile beslenmelidir. Anne sütü, bebeğin sağlıklı büyümesi ve gelişmesi için en uygun besindir. İlk 6 ay başka bir besin veya suya ihtiyaç yoktur.
Tamamlayıcı beslenmeye (ek gıda) bebek gelişimsel açıdan hazır olduğunda, 6. ay civarında başlanır. Bu arada anne sütüne mümkünse 2 yaşa kadar devam edilir. Anne sütü veya formül mama (anne sütü yoksa) temel besin kaynağı olmaya devam eder, ancak bebek yeni tatları ve dokuları keşfetmeye başlar. Bu süreçte bebeğe zaman tanınmalıdır. Bazı besinleri ilk başta reddedebilir, lütfen sabırlı olun…
Ek gıdaya geçişte besinler önce az miktarda ve tek tek denenerek alıştırılır. Alerjik belirtiler (Ciltte kızarıklık, kusma, ishal, burun akıntısı, hırıltılı solunum, öksürük) olursa doktora başvurulmalıdır. Besinler hazırlanırkencam rende, tel süzgeç, buharda pişirme veya haşlama yöntemi kullanılması önerilir. Temizliğe ve el hijyenine özen gösterilmelidir. Blender ve biberon kullanılmaz. Besinler giderek kıvam artırılarak ve pürtüklü hale getirilerek yumuşak plastik kaşıkla verilmelidir. Besinler bebek açken ve huzursuz ya da hasta olmadığı zamanlarda denenmelidir. Bebek mama sandalyesine oturtularak sofrada beslenmelidir. Öncelikle taze mevsim sebze ve meyve püreleri, günlük mayalanmış yoğurt verilir. Tamamlayıcı besinler 6-8 ay arasında 2-3 öğün (toplam 2 çay bardağı), 9-12 ay arasında 3-4 öğün (1 öğün en fazla 1 çay bardağı) olarak verilir. Bebeğinizin midesinin yaklaşık kendi elinin yumruğu kadar olduğunu unutmayın…
Bir yaşa kadar besinlere tuz ve şeker eklenmemelidir. Bir yaş altında bal, inek sütü, bakla, patlıcan, çilek, kivi, ananas, böğürtlen, karaciğer hariç sakatat, kabuklu deniz ürünleri, bitki çayları verilmemelidir. Boğulma riski nedeniyle 3-4 yaşa kadar kuruyemişler, patlamış mısır, şeker-pastil, sert et parçası, sakız, sert sebze (havuç, salatalık vb) ve meyveler (erik, elma vb) verilmemelidir.
Bebekler 12. aydan itibaren aile sofrasına katılabilir. Ancak yemekler aşırı tuzlu, baharatlı ve yağlı olmamalıdır. Çocukların gerek sağlıklı beslenme alışkanlığı kazanmaları, gerekse büyüme ve gelişmelerini tamamlayabilmeleri için, tüm besin gruplarından besinlerin yer aldığı yeterli ve dengeli bir beslenme planı uygulanmalıdır. Protein: Et, yumurta, süt ürünleri, baklagiller büyüme ve gelişme için önemlidir. Sağlıklı Yağlar: Zeytinyağı, avokado, ceviz gibi sağlıklı yağ kaynakları beyin gelişimine katkı sağlar. Karbonhidratlar: Tam tahıllar, sebzeler ve meyvelerden gelen doğal karbonhidratlar enerji kaynağıdır. Vitamin ve Mineraller: Demir, kalsiyum, D vitamini ve çinko çocuk gelişiminde kritik rol oynar. Hazır gıdalardan, şekerli ve gazlı içeceklerden kaçınılmalıdır. Sıvı olarak su, taze meyve suyu, ayran ve süt verilebilir. Çocuğun yaşına ve ihtiyacına göre yeterli su tüketimi sağlanmalıdır. Günlük süt tüketimi 500 ml’yi geçmemelidir. Taze sıkılmış meyve suyu günde 120 ml’den fazla verilmemelidir.
Çocuğun beslenmesinde ana ve ara öğünler düzenli olmalı, çocuğun kendi kendine yemesi teşvik edilmelidir. Çocuklar bazen yemek seçebilir, baskı yapmadan alternatif sağlıklı seçenekler sunulmalıdır. Her çocuğun farklı olduğu unutulmamalı, kıyas yapılmamalıdır.
Kahvaltı, güne sağlıklı bir başlangıç için gereklidir. Çocuğa kahvaltı alışkanlığı kazandırılmalıdır. Protein içeren bir kahvaltı (yumurta, peynir, yoğurt) çocukların uzun süre tok kalmasını sağlar. Şekerli kahvaltılıklar ve hazır gıdalar kan şekerinde ani dalgalanmalara neden olabilir.
Ara öğünlerde çocuğun yaşına uygun sağlıklı atıştırmalıklar seçilmelidir (Taze meyve, yoğurt, tam tahıllı ekmek ile hazırlanmış sandviçler, 3 yaş sonrası ceviz, badem, fındık, havuç, salatalık, biber gibi çiğ sebzeler).
Çocuk aile ile aynı anda sofraya oturmalıdır. Çocuğa beslenme konusunda rol model olunmalıdır. Kendisini beslemesine, sizi taklit etmesine ve biraz da ortalığın kirlenmesine müsade edin. Çocuk ve aile televizyon, tablet, telefon ile değil sohbet ederek yemek yemelidirler. Çocuğun tabağına annenin istediği kadar değil, tüketebileceği miktarda yemek konulmalıdır. Yeni yiyeceklere alışmaları için zaman tanınmalıdır. Çocuğun kendi kendine kaşık çatal kullanması desteklenmelidir. Çocuğun kullanacağı çatal ve kaşık eline ve ağzına uygun büyüklükte olmalı, oturuş yüksekliği masaya göre ayarlanmalıdır. Yemekler 20-30 dakikadan uzun sürmemelidir. Çocukların arada iştahsız olabileceği unutulmamalı, yemek konusunda zorlanmamalı, ancak herkes yemeğini bitirinceye kadar masada kalmaları sağlanmalıdır. Yemek, ödül veya ceza olarak kullanılmamalıdır.
Sevgili aileler, sabırla, inatlaşmadan, çocuğunuza örnek olarak onların sağlıklı beslenme alışkanlıkları kazanmasını sağlayabilirsiniz.
Sağlıcakla kalın…